این یک باور غلط است که افراد مبتلا به بیماری آلزایمر دیگر نمی‌توانند زندگی با کیفیتی را تجربه کنند و تمام توانایی‌های خود را از دست خواهند داد… بلکه کیفیت زندگی افراد مبتلا به آلزایمر می‌تواند از طریق مشارکت در فعالیت‌های خوشایند و معنادار، تعاملات اجتماعی، نواختن موسیقی و فعالیت‌های هنری خلاقانه بهبود یابد. حتی انجام ساده‌ترین کارها مثل داشتن فعالیت بدنی و خوردن وعده‌های غذایی مغذی در یک فضای آرام هم می‌تواند هر روز این افراد را به یک روز خوب تبدیل کند.
به فرد مبتلا به آلزایم را حساس امنیت و آرامش بدهید
یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید برای افزایش امنیت سالمند آلزایمری خود انجام دهید این است که چیدمان وسایل خانه را طوری تنظیم کنید که فضای کافی برای راه رفتن وجود داشته باشد و اشیایی که ممکن است باعث زمین خوردگی یا ایجاد خطر شود را از دسترس عزیزان‌تان دور کنید.
- سعی کنید هر گونه سردرگمی که فرد مبتلا به آلزایمر در مورد زمان و مکان دارد را کاهش دهید.
- به فرد مبتلا به آلزایمر کمک کنید تا برنامه روزانه مناسب و قابل پیش بینی داشته باشد.
- اکثر افراد مبتلا به آلزایمر، یک روز با روال عادی را راحت‌تر از یک روز هیجان انگیز و شلوغ می‌دانند.
- از راه های مناسب برای صحبت با فرد مبتلا به آلزایمر استفاده کنید تا هم شما آنها را درک کنید و هم آنها شما را درک کنند.
- سعی کنید به اندازه کافی کمک کنید تا در حد امکان احساس توانایی و استقلال کنند و دچار ضعف و نا امیدی نشوند.
یک محیط آرام همراهه با حمایت عاطفی فراهم کنید
افراد مختلف بسته به شخصیت، علایق و روحیاتی که دارند، ممکن است چیزهای خاص و کوچک برایشان آرامش بخش باشد. برای مثال افراد مبتلا به آلزایمری که به حیوانات خانگی علاقه دارند، ممکن است با داشتن حیوان خانگی احوال بهتری بدست آورند. برخی از کارشناسان می‌گویند که این نوع درمان می‌تواند کمک کننده باشد زیرا عشق بی‌قید و شرط به یک حیوان خانگی می‌تواند برای فرد مبتلا به آلزایمر بسیار آرامش بخش و رضایت بخش باشد.
اما داشتن حیوانات خانگی در ایران به اندازه کشورهای دیگر رایج نیست و بسیاری از خانواده‌های ایرانی هرگز حیوان خانگی نداشته‌اند. بنابراین مناسب بودن درمان از طریق حیوانات خانگی به شخص بستگی دارد.
فعالیت‌های معنادار انجام دهید
افراد مبتلا به آلزایمر قبل از اینکه به آلزایمر مبتلا شوند، زندگی مفید و فعالی داشته‌اند. اینکه توانایی‌های این افراد دچار کاهش شده، ممکن است باعث شود آنها احساس بی فایده و بی ارزشی کنند. فعالیت‌هایی را بیابید که به آنها احساس مفید بودن و خوبی نسبت به خود می‌دهد. بسته به وضعیت آلزایمر آنها می‌تواند از این فعالیت‌ها یکی را انتخاب کنید:
- پهن کردن لباس ها برای خشک شدن، یا برداشتن و تا کردنشان
- پاک کردن برنج و یا آبکش کردن آن
- پوست کندن نخود و لوبیا
- کمک در آبیاری و نگهداری از گیاهان
- کمک در گردگیری لوازم خانه
- توضیح دادن یک دستور غذا و کمک در آشپزی
- درست کردن خمیر نان
- قدم زدن با حیوان خانگی
- چیدن و به ترتیب قرار دادن آلبوم عکس‌ها
هر یک از فعالیت‌های معناداری که برای انجام دادنش به سالمندتان پیشنهاد می‌کنید، مطمئن شوید که آن فعالیت چیزی است که سالمند شما از انجام آن احساس خوبی خواهد داشت. برای مثال کسی که قبلا آشپزی را دوست داشت و به انجام کارهای خانه افتخار می‌کرده، اگر از او بخواهید نخود را پوست کنده یا خمیری برای نان درست کند، حتما خوشحال خواهد شد.
افراد مبتلا به آلزایمر در حین انجام کارها ممکن است مرتکب اشتباه شوند. یا حتی در وسط کار علاقه خود را از دست بدهند یا بسیار کند باشند. یادتان باشد که آنها را برای تکمیل کار تحت فشار قرار ندهید. از آنها انتظار نداشته باشید که این کار را سریع و درست انجام دهند. هدف از این فعالیت‌ها این است که فرد مبتلا به آلزایمر احساس مفید بودن کند و احساس عادی بودن در زندگی داشته باشد.
از فعالیت‌های ورزش مانند پیاده‌روی یا یوگا قافل نشوید. این فعالیت‌ها فواید سلامتی دارند و همچنین ناامیدی و پرخاشگری را کاهش می‌دهند، چرا که حس خوب بودن را ایجاد می‌کنند.
فعالیت‌های سرگرم کننده انجام دهید
افراد مبتلا به آلزایمر هم می‌توانند از زندگی لذت ببرند! این افراد می‌توانند از فعالیت‌های خلاقانه، فعالیت‌های اجتماعی و انجام بازی‌های مختلف لذت ببرند، اگر این فعالیت‌ها با دقت انتخاب شوند و به خوبی برنامه‌ریزی شوند. هنگام انتخاب یک فعالیت، مطمئن شوید که آن چیزی است که فرد می‌تواند انجام دهد و آن را دوست دارد.
افراد مبتلا به آلزایمر اغلب از بازی‌های گروهی با افراد خانواده و نقاشی با نوه‌ها و سایر فعالیت‌هایی از این دست لذت می‌برند. البته حواستان باشد برای انجام این فعالیت‌ها از گفتن چنین جملاتی مثل “تو باید این کار را بکنی، خوب است، دکتر گفته است” ممکن است مقاومت کنند یا امتناع کنند.
یک نکته خیلی مهم در ارتباط با سالمند مبتلا به آلزایمرتان، اگر فرد بی‌علاقه یا خسته است لطفا اصرار نکنید که او در این فعالیت‌ها شرکت کند. شاید متوجه نباشید که انجام کارهای ساده روزمره برای این افراد چقدر می‌تواند سخت و استرس زا باشد و او را خسته کند. همچنین، علایق فرد ممکن است تغییر کرده باشد. انجام هر نوع فعالیتی فقط در صورتی باید انجام شوند که سالمند شما علاقه‌مند به انجام آن باشد و از آن لذت ببرد.
چند فعالیت سرگرم کننده که می‌توانید با سالمند خود انجام دهید:
- نقاشی با مداد رنگی و آبرنگ
- بازی‌های رومیزی مثل مار و پله و منچ
- بازی‌های کارتی و دست جمعی
- بازی‌های فکری با کامپیوتر و موبایل
- و…
فعالیت‌های بیرون از منزل و گردش اگر خوب برنامه ریزی شوند می‌توانند لذت بخش باشند. خیلی از از سالمندان مبتلا به آلزایمر احتمالا از ملاقات با افراد دیگر و صحبت با آنها یا دیدن مکان‌های جدید لذت ببرند. مراقب باشید در این کار زیاده روی نکنید، زیرا تازگی زیاد معمولا استرس‌زا است. یعنی کنید در این امر تعادل داشته باشید و زمان‌ها و مکان‌هایی را انتخاب کنید که برای افراد جالب باشد، خیلی شلوغ نباشند و هیچ فشاری به آنها ایجاد نکند.
برخی از افراد ممکن است دیگر تمایلی به خوردن غذا در رستوران نداشته باشند. ممکن است نتوانند از کارد و چنگال استفاده کنند و به احتمال زیاد به راحتی خسته می‌شوند، بنابراین سعی کنید برنامه‌‌ها را کوتاه نگه دارید و این آمادگی را باشید که فرد مبتلا به آلزایمر ناگهانی بخواهد به خانه بازگردد.
زمانی را برای صحبت کردن با آنها صرف کنید
افراد خانواده اغلب فراموش می‌کنند که اوقات آرامش خود را با عزیزانی که آلزایمر دارند بگذرانند. با این حال، اگر بتوانید زمانی را صرف صحبت و مرور خاطرات یا آنها داشته باشید، کمک بزرگی به بخشیدن حال خوب به آنها خواهید کرد. افرادی که مبتلا به آلزایمر هستند معمولا در حافظه خود شکاف‌هایی دارند، اما در صورتی که در یک محیط آرام قرار بگیرند می‌توانند بسیاری از چیزهای گذشته را به خاطر بیاورند. این مورد معمولا جزو کارهایی است که از آن لذت می‌برند.
یکی از فعالیت‌های لذت‌بخش برای این افراد، خواندن کتاب‌هایی است که داستان‌های ساده‌ای دارند. اعضای خانواده می‌توانند داستان را باهم بخوانند، تصاویر را به هم نشان دهند و یا حتی داستان و دیالوگ‌ها را اجرا کنند. این کار را می‌توانید با داستان‌های قدیمی معروف به خوبی انجام دهید و بارها و بارها اوقات شادی را در کنار هم برای خانواده و فرد مبتلا به آلزایمر ایجاد کنید.
پخش موسیقی می‌تواند برای افراد مبتلا به آلزایمر بسیار موثر باشد. خاطرات خوش گذشته با موسیقی‌های رایج در دوران قدیمی‌تر، آهنگ‌ها و شعرهای دوران کودکی و.. همه این‌ها می‌توانند باعث بهتر شدن شرایط سالمند شما شوند، حتی اگر نسبت به این موارد قبلا بی علاقه به نظر می‌رسیدند و ارتباط برقرار نمی کردند.
بوی ادویه‌ها یا عطر غذاهای مورد علاقه و حتی بوی ادکلن نیز می تواند کمک کننده باشد. با سایر اعضای خانواده در مورد آنچه که می‌تواند باعث ایجاد خاطرات خوشایند برای فرد مبتلا به آلزایمر شود، صحبت کنید.
چند روش برای وقت گذارند خانواده‌ها باهم:
- به موسیقی قدیمی گوش دهید و در مورد آهنگ‌های مورد علاقه صحبت کنید.
- فیلم‌های قدیمی را با هم تماشا کنید، درباره فیلم‌ها، بازیگران و غیره صحبت کنید.
- از نسخه‌های مصور کتاب‌های داستان معروف استفاده کنید و باهم لذت ببرید.
- در مورد غذا، ادویه‌ها، دستور العمل‌ها و غیره در صورتی که مورد علاقه فرد است، صحبت کنید.
- در مورد ورزش (تیم مورد علاقه و بازیکن مورد علاقه) صحبت کنید.
- آلبوم‌های خانوادگی را باهم ببینید و یا مجدد عکس‌ها به ترتیب بچینید.
بایدها و نبایدها برای انجام فعالیت‌ها
مواردی که تا الان در مورد آن صحبت شده به طور مستقیم بر کیفیت زندگی سالمندان آلزایمری تاثیر می‌گذارد. اما اغلب خانواده‌ها انتظاراتی فراتر از آن دارند که اینطور نیست. در اینجا برخی از بایدها و نبایدهای کلی وجود دارد که باید هنگام انجام فعالیت‌های عنوان شده در نظر داشته باشید.
- انجام بدهید...
– با فعالیت‌های سرگرم کننده و آرامش‌بخش برای هم زمان بگذارید و حس مشارکت را در آنها فعال سازید.
– فعالیت‌هایی را برایشان انتخاب کنید که مطمئن باشید علاوه برا چالشی بودن، موفقیت آمیز هم باشد. توجه کنید که آن فعالیت نباید پیچیده و خسته کننده باشد.
– به افراد مبتلا به آلزایمر اجازه دهید تا فعالیت‌ها را با سرعت و سطح خودش انجام دهند.
– سعی کنید چیزی را انتخاب کنید که برای شخص معنادار باشد.
- انجام ندهید...
– اگر فرد خسته است یا علاقه ای ندارد، او را مجبور به انجام یک فعالیت نکنید.
– فعالیت را مانند کاری که فرد باید «به درستی» انجام دهد نظارت نکنید و مجبور تکمیل کردن آن نکنید.
– به اشتباهات اشاره نکنید یا به آن نخندید. از او حمایت کنید، اما عجله نکنید.
– فعالیت هایی را پیشنهاد نکنید که آشکارا بی اهمیت هستند یا ممکن است توسط فرد مبتلا به آلزایمر تحقیر آمیز تلقی شوند.
نگهداری و پرستاری از سالمند مبتلا به آلزایمر
اگر شما در خانواده، سالمند مبتلا به آلزایمر دارید می‌توانید برای انجام فعالیت‌هایی که حس خوب به سالمند شما می‌دهد و یا جهت پرستاری و نگهداری از سالمند به صورت شبانه روزی در خانه سالمندان در تهران به مرکز تخصصی نگهداری از سالمندان آلزایمری زنبق سفید مراجعه کنید.
