افرادی که مبتلا به آلزایمر میشوند، در انجام سادهترین امور هم به مشکل بر میخورند و این مورد، نگهداری از آنها را دشوار میکند. اما راههای زیادی مانند کمک گرفتن از سرای سالمندان یا یک پرستار سالمند، وجود دارد که به آنها کمک میکند تا احساس آرامش و امنیت کنند و در کنار عزیزان خود، از زندگی روزمره لذت ببرند.
از آنجایی که در حال حاضر هیچ درمانی برای آلزایمر یا زوال عقل وجود ندارد و نگهداری از سالمندان آلزایمری میتواند چالش برانگیز باشد، اغلب مراقبت و حمایت شماست که بیشترین تفاوت را در کیفیت زندگی عزیزتان ایجاد میکند. نکاتی که در این مقاله مطرح میشود، هدیهای ناقابل برای شمایی است که توجه و مراقبت از سالمندان عزیز را از یاد نمیبرید.
افسردگی در سالمندان چیست؟
بیماری آلزایمر یک نوع بیماری مزمن و پیشرونده است که اغلب به صورت آهسته و ابتدایی شروع میشود و تدریجاً اعصاب مغز را تخریب میکند. سالمند مبتلا به آلزایمر اغلب با مشکلات حافظه، کاهش توانایی یادگیری، دشواری در انجام وظایف روزمره، تغییرات در شخصیت و روند فکری مواجه میشوند.
این بیماری تا به امروز در سنین بالا و در میان سالمندان شایعتر بوده. سالمند مبتلا به آلزایمر برای انجام امور روزمره و سادهترین کارهای خود، نیاز به کمک و مراقبت روزانه توسط اعضای خانواده، شریک زندگی یا دوستان نزدیک خود دارد. به نوعی یک وابستگی دائمی بین سالمند مبتلا آلزایمر و فرد مراقبت کننده از او وجود خواهد داشت که کار را کمی دشوار میکند. اما سپردن عزیزانی که درگیر این بیماری هستند، به یک مرکز نگهداری از سالمندان یا مرکز تخصصی آلزایمر میتواند ایدهی بهتری باشد.
راهکارهایی برای نگهداری از سالمندان آلزایمری
1. برای فعالیتهای روزمره آنها برنامه ریزی کنید:
برنامه ریزی فعالیتهای روزانه برای سالمند مبتلا به آلزایمر به راحتی انجام نمیشود؛ چون در بیشتر مواقع، تشخیص درست زمان و مکان و شناخت افراد برای آنها ممکن نیست. اما ایجاد یک روال برای انجام کارهای روزمره به آنها کمک میکند تا روی فعالیتهایی که به نظرشان معنی دار میشوند تمرکز کنند.
برای اینکه یک روتین مناسب برای کارهای روزمره سالمند آلزایمری ایجاد کنید، به نکات زیر توجه داشته باشید:
- به علایق آنها توجه کنید و هر آنچه که دوست دارند یا ندارند را در اولویت قرار دهید.
- انجام کارهایی مثل حمام کردن یا رفتن به پیاده روی و… را به زمانی موکول کنید که فرد احساس شادابی و رضایت داشته باشد.
- زمانهای منظم برای بیدار شدن و خوابیدن در نظر بگیرید و به آنها اجازه ندهید چندین بار در طول روز یا برای مدت طولانی چرت بزنند.
- اشیای آشنا را در اطراف خانه قرار دهید، مانند عکسهای خانوادگی و یادگاری. اینها باعث میشود آنها احساس امنیت بگیرند.
- بوهای آشنا و انجام سرگرمی نیز برای سالمند آلزایمری آرامش بخش است. یک دسر مورد علاقه و یک برنامه تلویزیونی میتواند پیشنهاد خوبی باشد.
2. سر و صداهای اضافی را مدیریت کنید
کنترل صدای محیط در مرکز نگهداری از سالمندان یا مراکز تخصصی آلزایمر به خوبی انجام میشود. اما اگر در محیط منزل مشغول نگهداری از سالمندان آلزایمری هستید، توجه داشته باشید که سروصدای زیاد میتواند به راحتی سالمند مبتلا به آلزایمر را تحتالشعاع قرار دهد. صدای بیش از حد میتواند از رادیو، تلویزیون یا افراد زیادی که همزمان صحبت میکنند، بیاید.
راههای محدود کردن صدای اضافی:
- هنگام صرف غذا یا زمانی که با یکدیگر صحبت میکنید، تلویزیون را خاموش کنید.
- همچنین وقتی برنامه نمایشی ناراحت کننده یا خشونت آمیز در حال پخش است، تلویزیون را خاموش کنید، زیرا ممکن است فکر کنند وقایع روی صفحه واقعی هستند.
- هنگام پخش موسیقی یا تلویزیون، پنجرهها و درها را ببندید تا با صداهای بیرون ادغام نشوند.
- سعی کنید در محیطهای جمعی، مکانی را انتخاب کنید که افراد کمتری در آن حضور داشته باشند.
3. در نگهداری از سالمندان آلزایمری صبور باشید
اگر سالمند آلزایمری را به مرکز نگهداری از سالمندان یا مرکز تخصصی آلزایمر میسپارید، آسوده خاطر هستید که بهترین پرستار سالمند همراه اوست. آلزایمر بهبود مهارتها یا به خاطر سپردن مسیرها را دشوار میکند؛ بنابراین اگر خودتان قصد مراقبت از عزیزانتان را دارید، مهم است که در هنگام نگهداری از سالمندان آلزایمری، صبور باشید.
راههای تعامل برقرار کردن و درک سالمند آلزایمری:
- هر بار روی یک فعالیت تمرکز کنید. اگر گیج شدند آنها را قدم به قدم راهنمایی کنید.
- زمان بیشتری را برای کارها در نظر بگیرید و اجازه دهید اگر خسته شدند، استراحت کنند.
- اگر کاری انجام میدهند که به نظر شما بی معنی است؛ اما از آنها لذت میبرند، آنها را مورد انتقاد یا اصلاح قرار ندهید.
- وقتی رفتارشان غیرمنطقی به نظر میرسد، سعی نکنید با آنها بحث کنید یا از منطق استفاده کنید.
- اگر فرد مورد علاقه شما کاری را انجام میدهد که از آن لذت میبرد؛ اما نمیتواند به خوبی انجام دهد (مانند تا کردن لباس) به آن اشاره نکنید.
- هر بار که چیزی را فراموش میکنند یا چیزی را میگویند که برای شما منطقی نیست آنها سرزنش نکنید.
- کلمات را در دهان آنها قرار ندهید یا عجله نکنید تا جاهای خالی حافظه آنها را پر کنید.
4. به پایدار ماندن احساسات آنها کمک کنید
سالمند مبتلا به آلزایمر با ادامه بیماری، بیان افکار و احساسات خود برایشان مشکل است. اما شما میتوانید کمک کنید تا ارتباط و احساس ارتباط برای آنها آسانتر شود. چند مثال ساده که بهتر بتوانید در نگهداری از سالمندان آلزایمری این کار را انجام دهید، شامل موارد زیر هستند:
- تماس چشمی برقرار کنید و آنها را با نام صدا بزنید.
- آنها را به آرامی لمس کنید یا هنگام صحبت کردن دست آنها را بگیرید.
- سؤالاتی بپرسید که نیاز به پاسخ بله یا خیر دارند. بپرسید: گرسنهای؟ به جای اینکه بپرسید چه احساسی داری؟
- در مقابل دیگران در مورد آنها جوری صحبت نکنید که انگار آنجا حضور ندارند!
- هنگام صحبت با آنها از صدای “کودک” استفاده نکنید.
5. به آنها حق انتخاب بدهید
اکثر مردم دوست دارند خودشان تصمیم بگیرند و انتخاب کنند، به خصوص در لباس یا غذا، اما تصمیم گیری برای مبتلایان به آلزایمر میتواند سخت باشد؛ بنابراین تا جایی که میتوانید به عزیزتان حق انتخاب گزینههای ساده را بدهید. مثلاً:
- از آنها بخواهید بین دو گزینه انتخاب کنند، مانند پیراهن چهارخانه یا پیراهن راهراه، نوشیدنی گرم یا سرد، یا اینکه ترجیح میدهند مطالعه کنند یا به پیاده روی بروند.
- لباسهای اضافی را در کمد خود حذف کنید تا بتوانند چندین گزینه را ببینند، اما نه آنقدر که سردرگم شوند.
- اگر میخواهند هر روز یک پیراهن یکسان بپوشند، چندتایی از همان لباس مورد علاقهشان را بخرید.
- اگر لباسهای نامتناسب را انتخاب کردند، آن را رها کنید و سخت نگیرید.
- در رستوران، به آنها کمک کنید تا منو را ببینند. سپس چند غذا را پیشنهاد کنید که میدانید دوست دارند.
6. از آنها بخواهید در انجام کارها به شما کمک کنند
انجام کارهای ساده میتواند به فرد مورد علاقه شما که مبتلا به آلزایمر است کمک کند تا احساس نیاز کند و مانند بخش مهمی از خانواده باشد. شما میتوانید در کارهای ریز و کوچکی که با توانایی فعلی آنها در انجام آن مطابقت داشته باشد، از آنها کمک بگیرید. مانند: شستن ظرفها، چیدن میز، جارو کردن، تا کردن لباسهای شسته شده، آماده سازی مواد پخت و پز و غیره. همچنین، شغل قبلی آنها را نیز در نظر داشته باشید. کسی که قبلاً در یک دفتر کار میکرد، ممکن است دوست داشته باشد کارهای سازماندهی ساده انجام دهد.
بایدها و نبایدها برای صحبت با سالمند آلزایمری
- اگر گفتن تمام حقیقت باعث ناراحتی فرد میشود، از تکنیک حواس پرتی استفاده کنید. به عنوان مثال، برای پاسخ به این سؤال، “مادر من کجاست؟” شاید بهتر باشد به جای این که “او 20 سال پیش مرده” بگویید: “او در حال حاضر اینجا نیست”.
- تا جایی که لازم است از تکرار استفاده کنید. آماده باشید که همان چیزها را بارها و بارها بگویید؛ زیرا فرد نمیتواند آنها را بیش از چند دقیقه در یک زمان به خاطر بسپارد.
- جملاتی از این قبیل نگویید: “یادت هست؟” “سعی کن به یاد بباری!” “فراموش کردی؟” “چطور ممکن است این را ندانی؟!
- به مشکل حافظه فرد اشاره نکنید. از اظهاراتی مانند “من همین الان به شما گفتم” خودداری کنید. در عوض، فقط آن را بارها و بارها تکرار کنید.
- از ضمایر زیادی مانند “اینجا، آن، او، آن” استفاده نکنید. به جای آن، از اسمها استفاده کنید. بهعنوانمثال، به جای «آنجا بنشین»، بگویید: «روی صندلی آبی بنشین».
سخن پایانی
علاوه بر تغییرات در ارتباطات در مراحل میانی ابتلا به آلزایمر، تغییرات رفتاری و شخصیتی نگران کننده نیز ممکن است رخ دهد. این رفتارها شامل پرخاشگری، سرگردانی، توهم، پنهان کردن یا احتکار وسایل و مشکلات خوردن یا خوابیدن است. همه این رفتارها میتوانند آزاردهنده باشند و کار شما را برای نگهداری از سالمندان آلزایمری دشوار کند.
اغلب، این مسائل رفتاری به دلیل ناتوانی فرد مورد علاقه شما در مقابله با استرس و تلاش های ناموفق آنها برای برقراری ارتباط، یا محیط اطرافشان تحریک یا تشدید میشوند. به همیل دلیل توصیه میشود برای آرامش بیشتر آنها از تجربیات کادر مجرب خانه سالمندان زنبق سفید بهره ببرید.